Polska na tęczowej mapie Europy.
Choć wydawać by się mogło, że Europa od lat zmierza niezmiennie ku postępowi i równości, ILGA-Europe "Rainbow Map" wskazuje obszary, w których wciąż jest wiele do zrobienia.
Raport ILGA-Europe "Rainbow Map" to coroczna publikacja, która ocenia sytuację praw osób LGBTI (lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych i interseksualnych) w różnych krajach Europy. Nie mierzy postaw społeczeństwa ani poziomu akceptacji wobec osób LGBTI, ale oparty jest na obiektywnej analizie krajowego prawodawstwa oraz praktyki egzekwowania przepisów prawa.
"Rainbow Map" bierze pod uwagę 49 europejskich krajów, które ocenia pod kątem różnych kryteriów związanych z prawami osób LGBTI, takich jak:
Na podstawie analizy tych kryteriów, każdy kraj otrzymuje wynik procentowy oraz pozycję w rankingu "Rainbow Map".
ILGA-Europe (International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association for Europe) jest organizacją, która reprezentuje i wspiera prawa człowieka osób LGBTI.
Celem raportu ILGA-Europe "Rainbow Map" jest wskazanie, które kraje podejmują skuteczne działania na rzecz ochrony praw osób LGBTI, a które potrzebują większych zmian. Raport służy również jako narzędzie dla organizacji działających na rzecz praw człowieka, polityków i decydentów, umożliwiając ocenę postępów oraz identyfikację obszarów wymagających poprawy. Co o sytuacji osób LGBTI w Europie mówią ogólne statystyki?
Jak w rankingu "Rainbow Map" wypadają kraje Europy?
Autorytarni liderzy wciąż aktywizują swój elektorat, podsycając homofobię. Środowiska prorównościowe wykazują jednak silną wolę polityczną, aby honorować zobowiązania dotyczące promowania i ochrony praw osób LGBTI. Ranking ILGA-Europe "Rainbow Map" pokazuje, gdzie widać postęp, a gdzie sytuacja osób LGBTI wymaga natychmiastowej poprawy.
Brak rozwiązań prawnych, chroniących prawa człowieka osób LGBTI, podsyca homofobiczne nastroje. Pora wprowadzić konkretne regulacje.
Jak zmienić Polskę w kraj przyjazny osobom LGBTI?
Jak wiemy, według tęczowego rankingu ILGA-Europe "Rainbow Map" Polska po raz kolejny zajęła ostatnie miejsce w Unii Europejskiej. Jesteśmy też w niechlubnej ostatniej dziesiątce państw europejskich.
Publikowany corocznie od 2009 przez ILGA-Europe raport "Rainbow Map" obejmuje 49 krajów ocenianych pod kątem poszanowania praw osób LGBTI.
Polska po raz kolejny zajęła w nim ostatnie miejsce spośród członków Unii Europejskiej, uzyskując wynik 18%. Przed nami znalazły się m.in. Rumunia (19%) i Bułgaria (23%). W ogólnoeuropejskim rankingu Polska uplasowała się na 41. miejscu spośród 49 ocenianych krajów. Mniej punktów uzyskały tylko: San Marino (15%), Monako (14%), Białoruś (11%), Armenia (9%), Turcja (5%), Azerbejdżan (2%) i Rosja (2%).
Kluczowe problemy w Polsce według raportu ILGA-Europe:
Chcemy w Polsce równości, miłości i szacunku, a nie “stref wolnych od LGBT”.
To prawda – raport ILGA-Europe bezlitośnie obnażył braki w polskich przepisach umożliwiające łamanie praw człowieka osób LGBTI. Prawdą jest także, że opisywane w raporcie ILGA-Europe Annual Review 2024 przykłady haniebnych wypowiedzi oraz praktyk polskich polityków, samorządowców czy ludzi mediów przyprawiają o ciarki wstydu i przerażenia.
Wciąż jednak można odnaleźć ziarenko nadziei zasiane między kolejnymi stronami raportu. Jako pozytywny aspekt naszej rzeczywistości organizacja wskazuje aktywność społeczeństwa obywatelskiego. Mimo trudnej sytuacji prawnej, organizacje pozarządowe i aktywiści w Polsce niestrudzenie działają na rzecz praw osób LGBTI, organizując marsze równości i kampanie społeczne.
Raport ILGA-Europe "Rainbow Map" 2024 podkreśla konieczność wprowadzenia zmian legislacyjnych i politycznych, które obiektywnie poprawią sytuację praw osób LGBTI w Polsce. Wskazuje także na potrzebę zwiększenia świadomości społecznej i wzmocnienia ochrony praw człowieka dla wszystkich obywateli, niezależnie od ich orientacji seksualnej czy tożsamości płciowej.
Zalecenia ILGA-Europe do wprowadzenia w Polsce:
Prawa osób LGBTI to prawa człowieka.
Czy Polska stanie się krajem przyjaznym osobom LGBTI? To pytanie, na które nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Trafna prognoza zależy od wielu zmiennych, zarówno politycznych, społecznych, jak i kulturowych.
Obecnie, ze względu na brak ustawodawstwa chroniącego przed dyskryminacją, brak uznania związków jednopłciowych oraz agresywną retorykę anty-LGBTI ze strony niektórych polityków i instytucji, w tym Kościoła katolickiego, nasz kraj uznawany jest za jeden z najbardziej homofobicznych w Europie.
Niemniej, istnieją pewne wskaźniki i trendy, które mogą dawać nadzieję na poprawę sytuacji.
Polska ma potencjał, aby stać się bardziej przyjaznym krajem dla osób LGBTI, jednak wymaga to zarówno zmian legislacyjnych, jak i ewolucji społecznej akceptacji. Ostateczny wynik będzie zależał od wielu czynników, w tym przyszłych wyborów politycznych, presji międzynarodowej i zmian w postawach społecznych.
Chcemy zmian na lepsze a nie pustych sloganów? Patrzmy rządzącym na ręce.
Prawa osób LGBTI? Bierzmy przykład z innych członków UE.
Życie społeczności LGBTI w krajach Unii Europejskiej różni się znacząco w zależności od kraju, ale można wskazać wiele pozytywnych przykładów miejsc, gdzie osoby LGBTI od dawna cieszą się wysokim poziomem akceptacji i praw.
W wielu krajach UE społeczność LGBTI żyje w bardziej akceptujących i wspierających warunkach dzięki postępowemu prawodawstwu, silnym ruchom społecznym i szerokiej akceptacji społecznej. Kraje takie jak Holandia, Szwecja, Niemcy i Hiszpania pokazują, jak legislacja i kultura mogą wspierać równość i inkluzję osób LGBTI.
Holandia
Szwecja
Niemcy
Hiszpania
Parady społeczności LGBTI mogą być radosne, kolorowe i pełne dobrej energii.
Choć trzeba przyznać, że w raporcie ILGA-Europe nieźle nam się oberwało, niewątpliwym plusem publikacji jest wskazanie dobrych praktyk, które poszczególne europejskie kraje wdrożyły w ciągu ostatniego roku, by poprawić sytuację zamieszkujących je osób LGBTI. To gotowe kompendium wiedzy dla polskich rządzących – wystarczy tylko chcieć z niego skorzystać.
Dobre praktyki wdrożone w ciągu ostatniego roku według raportu ILGA-Europe:
Równość i niedyskryminacja
Rodzina
Przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści
Prawne uznanie płci
W Europie adopcja przez pary jednopłciowe jest dozwolona w 20 państwach.
Malta od wielu lat jest liderem w rankingu ILGA-Europe, co czyni ją jednym z najbardziej przyjaznych krajów dla osób LGBTI. Wynika to z wielu postępowych praw i działań na rzecz równości. Oto kluczowe aspekty dotyczące praw osób LGBTI w Malcie.
Małżeństwa jednopłciowe i adopcja
Zakaz praktyk konwersyjnych
Prawo antydyskryminacyjne
Prawa osób transpłciowych
Akceptacja społeczna
Edukacja i kampanie społeczne
Równouprawnienie w opiece zdrowotnej
Wsparcie rządowe
Malta jest przykładem kraju, który dzięki postępowym prawom i politykom oraz wysokiemu poziomowi akceptacji społecznej stworzył przyjazne i wspierające środowisko dla osób LGBTI.
Malta jest jednym z najbardziej przyjaznych krajów dla osób LGBTI.
Nie pozwól wmówić sobie, że jest inaczej.
Wyróżnianie się na tle seksualnym czy płciowym może być trudnym i traumatycznym doświadczeniem. Niezrozumienie, dyskryminacja, a nawet prześladowanie – osoby LGBT często zmagają się z tymi problemami.
Dyskryminacja i przemoc mogą przybierać różne formy. Fizyczne ataki i obraźliwe słowa są najbardziej oczywistymi przejawami agresji, ale istnieje wiele innych, często pomijanych przez świadków. Przemoc i dyskryminacja mogą także manifestować się jako:
Nie musisz tolerować takich zachowań. Reaguj bezpośrednio na krzywdzące teksty, zarówno skierowane do Ciebie, jak i do osób w Twoim otoczeniu. Powiedz na przykład: "Nie mów tak. To nie jest śmieszne. To nieprawda. To niesprawiedliwe. Nie zgadzam się z Tobą. To było głupie i niestosowne. Proszę, zostaw mnie/go/ją/je." Skieruj bezpośrednio do atakującego słowa: "Stop! Przestań!". Nawet takie proste reakcje pokazują, że agresja wobec drugiej osoby jest nieakceptowalna.
Zwracaj się także o pomoc do innych osób, nawet przechodniów na ulicy czy znajomych w szkole. Jeśli to możliwe, powiadom osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo, takie jak opiekunowie, nauczyciele, przełożeni, właściciele lokali, kierowcy autobusów, personel siłowni... Możesz również wezwać policję lub poprosić kogoś obok, aby to zrobił.
W przypadku cyberprzemocy zgłaszaj szkodliwe treści administratorom stron internetowych, forów czy czatów. Oznacz ich w komentarzu lub napisz do nich wiadomość.
Jeśli czujesz, że problemy Cię przytłaczają i nie radzisz sobie z własnymi emocjami, nie wahaj się szukać pomocy. Może Cię dręczyć wiele wątpliwości. Porozmawiaj z kimś o nich i skonfrontuj je z rzeczywistością.
Jeżeli uważasz, że bliscy cię nie rozumieją, szukaj wsparcia w instytucjach.
Nie wahaj się szukać pomocy
Jeżeli czujesz, że nie radzisz już sobie ze stresem, niezrozumieniem lub innymi trudnościami, nie zamykaj się na innych. Istnieje wiele bardziej lub mniej sformalizowanych sposobów na poradzenie sobie z trudnościami emocjonalnymi i psychologicznymi.
Poczucie bezpieczeństwa, zrozumienia, akceptacji jest ważne dla każdego, niezależnie od orientacji seksualnej czy tożsamości płciowej. Pamiętaj, że istnieją miejsca i specjaliści gotowi ci pomóc. Nie wahaj się szukać wsparcia, gdy tylko tego potrzebujesz.
Jeżeli doświadczasz prześladowań lub niezrozumienia przez najbliższych, szukaj pomocy w następujących miejscach:
Wiedz, że istnieje wiele miejsc, gdzie możesz szukać pomocy i wsparcia. Każda sytuacja jest inna, dlatego warto poszukać opcji, która najlepiej odpowiada Twoim potrzebom i komfortowi.
Nie daj się złamać – szukaj pomocy, gdy poczujesz, że sytuacja cię przerasta.
Tęczowe instytucje są tu dla ciebie
Jeżeli czujesz, że podłożem twoich problemów jest orientacja seksualna czy tożsamość płciowa, szukaj pomocy w organizacjach wspierających osoby LGBT+. To instytucje wyspecjalizowane w pracy z tęczowym środowiskiem, co oznacza, że mają głębsze zrozumienie potrzeb, wyzwań i doświadczeń osób LGBT+. Dzięki temu mogą zapewnić młodzieży bezpieczną przestrzeń do bycia sobą bez obawy przed odrzuceniem czy niezrozumieniem.
Organizacje te często oferują różnorodne formy wsparcia emocjonalnego, takie jak grupy wsparcia, indywidualne sesje doradcze czy mentorstwo. Pomagają radzić sobie z trudnościami emocjonalnymi wynikającymi z ich orientacji seksualnej czy tożsamości płciowej, co jest kluczowe dla ich zdrowia psychicznego i samopoczucia.
Organizacje te mogą też zapewnić wsparcie prawne, co jest istotne w sytuacjach dyskryminacji czy potrzeby obrony swoich praw.
Wreszcie, organizacje LGBT+ stanowią ważną sieć wsparcia, mogącą połączyć cię z innymi osobami o podobnych doświadczeniach.
Organizacje wspierające osoby LGBT+ w Polsce:
Każda z tych organizacji oferuje różnorodne formy wsparcia, poradnictwa, edukacji oraz organizuje wydarzenia i działania społeczne na rzecz młodzieży LGBT+. Jeżeli szukasz wsparcia, możesz skontaktować się bezpośrednio z wybraną organizacją lub szukać dodatkowych informacji na ich stronach internetowych.
Dobro i zrozumienie wciąż istnieje – musisz ich tylko poszukać.